Η Ομιλία του Καθηγουμένου στη Μονή Καρακάλου

ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΓΡΥΠΝΙΑΝ

ΕΠΙ Τῌ ΙΕΡᾼ ΜΝΗΜῌ

ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΡΥΦΑΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ ΠΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΠΑΥΛΟΥ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΝΗΓΥΡΙΝ ΤΗΣ ΕΝ ΑΘΩ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΚΑΡΑΚΑΛΟΥ

(29.06/12.07.2013)

«Ἑορτὴ χαρμόσυνος, ἐπέλαμψε τοῖς πέρασι σήμερον, ἡ πάνσεπτος μνήμη τῶν σοφωτάτων Ἀποστόλων, καὶ κορυφαίων Πέτρου καὶ Παύλου· διὸ καὶ Ῥώμη συγχαίρει χορεύουσα· Ἐν ᾠδαῖς καὶ ὕμνοις ἑορτάσωμεν καὶ ἡμεῖς ἀδελφοί, τὴν πανσεβάσμιον ταύτην ἡμέραν».

Μὲ αὐτὰ τὰ ἐμπνευσμένα λόγια ὁ σεμνὸς Ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας Ἐφραὶμ ὁ Ἐπίσκοπος Καρίας, μᾶς καλεῖ μὲ τὸ δοξαστικὸν τῶν ἀποστίχων τοῦ Ἑσπερινοῦ νὰ ἑορτάσουμε τὴν μεγάλην αὐτὴν Πανήγυριν τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ σημαντικότατον σταθμὸν εἰς τὸ ἑορτολόγιον τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀφοῦ ἄλλωστε ἡ προετοιμασία γι᾿αὐτὴν ἐκτείνεται ἐπὶ 15 ὁλόκληρες ἡμέρες καὶ κατέχει τὴν 4ην θέσιν τῶν μεγάλων νηστειῶν τῆς Ἐκκλησ-ας μας, μετὰ τὴν Μ. Τεσσαρακοστήν, τὸ Σαρανταήμερον τῶν Χριστουγέννων καὶ τὸν Δεκαπενταύγουστον.

Οἱ Ἅγιοι Πρωτοκορυφαῖοι Ἀπόστολοι Πέτρος καὶ Παῦλος εἶναι ἀναμφισβήτητα «θεμέλιοι ἀῤῥαγεῖς» τῆς Ἐκκλησίας, «φίλοι τοῦ Χριστοῦ, σκεύη τίμια», «ἡλίου ἀκτῖνες ὑπάρχοντες» τοῦ τῆς δικαιοσύνης, Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, ὅπως ἀναφέρει χαρακτηριστικὰ τὸ ἕτερον Δοξαστικὸν τῶν Αἴνων.

Αὐτὸς ἦταν καὶ ὁ λόγος, ποὺ ὤθησε τὸν Πάπα Ῥώμης Ἅγιον Σίξτον τὸν Β´, τὸν Ἀθηναῖον, νὰ ἀνακομίση τὰ τίμια λείψανα τῶν Πρωτοκορυφαίων τούτων Ἀποστόλων στὶς 29 Ἰουνίου τοῦ 258 μ.Χ, ἐν μέσῳ τοῦ φοβεροῦ διωγμοῦ τοῦ Βαλεριανοῦ καὶ νὰ τὰ θέση εἰς προσκύνησιν τῶν δοκιμαζομένων πιστῶν στὴν κατακόμβην τοῦ Ἁγίου Σεβαστιανοῦ τῆς Ῥώμης, προκειμένου νὰ ἀναπτερώση τὸ φρόνημά τους καὶ νὰ τοὺς ἐμψυχώση εἰς ἐγκαρτέρησιν, ἡρωϊσμὸν καὶ στεῤῥότητα. Εἶναι δὲ χαρακτηριστικὸν ὅτι καὶ ὁ ἴδιος ὁ Σίξτος ἐμαρτύρησε μετ᾿ὀλίγον, κατ᾿ ἐκεῖνο τὸ ἔτος στὶς 10 Αὐγούστου τοῦ 258.

Ἐδημιουργήθη δὲ τότε τόση ἔξαρσις στὶς ψυχὲς τῶν πιστῶν καὶ μετάγγισις Χάρι-τος διὰ τῆς ὑπερφυοῦς παρουσίας τῶν Πρωτοκορυφαίων τούτων Ἀποστόλων, ὥστε ἡ ἐπέτειος αὐτοῦ τοῦ γεγονότος καθιερώθη ὡς ἡ κοινὴ ἑορτὴ αὐτῶν ἀνὰ πᾶσαν τὴν Οἰκουμένην.

Ὡς ἑορτὴ ἐπιβεβαιώσεως τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως καὶ Ἀποστολικῆς Παραδόσεως, ὡς ἑορτὴ γνησίας πνευματικῆς καλλιεργείας τῶν πιστῶν, ὡς ἑορτὴ αὐθεντικῆς μυσταγωγήσεως εἰς τὰ θεῖα καὶ ὡς ἑορτὴ ἑνότητος καὶ ὁμοψυχίας ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ.

Εἰς αὐτὸ δὲ τοῦτο τὸ θέμα θὰ στρέψωμεν σήμερον τὸν λόγον, αἰσθανόμενοι ἐντὸς τῶν ψυχῶν ἡμῶν τὴν κλῆσιν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πρὸς ὅλους μας διὰ μίαν εὐσέβειαν ὄχι τυπικήν, στερεότυπον καὶ τοὐταυτὸ ἐπιδερμικήν, ἀλλὰ βιωματικήν, βαθεῖαν, συνειδητὴν καὶ ζῶσαν καὶ αὐθεντικήν. Πολλῷ μᾶλλον, καθόσον ἅπασα ἡ πληθὺς τῶνπιστῶν, ἀλλὰ καὶ αὐτὴ ἡ οἰκουμένη κυριολεκτικῶς, προσβλέπει εἰς κάθε Ἀθωνίτικην Μονήν, ὡς εἰς κιβωτὸν ὀρθοδόξου βιώματος καὶ αὐθεντικῆς παραδοσιακῆς εὐσεβείας.

1: Ὅπως ἐλέχθη προηγουμένως, πρῶτον στάδιον καὶ θεμέλιον οὐσιαστικῆς πνευματικῆς ζωῆς  εἶναι ἡ ὀρθόδοξος Πίστις. Ἡ ἀνόθευτος διατήρησις τῆς ἀποκεκαλυμμένης ἀληθείας, ἡ ἔμφοβος περιφρούρησις τῆς Ἀποστολικῆς Παραδόσεως. Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος κατὰ θείαν πνοὴν καὶ ἔλλαμψιν ἐν τῇ καρδίᾳ του ὡμολόγησε πρῶτος τὴν θεανδρικότητα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ· «σὺ εἶ ὁ Χριστός, ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος» Ματθ.ιστ´16 καὶ ἔλαβε θεοκήρυκτον ἔπαινον διὰ τοῦτο καὶ ἐπισφράγισιν παρὰ Κυρίου τῆς ὁμολογίας του ὡς «πέτραν», ἐπὶ τὴν ὁποίαν θὰ ἐθεμελιοῦτο καὶ θὰ ἐποικοδομεῖτο ἡ Ἐκκλησία. Ὁ δὲ ἀπόστολος Παῦλος, ὁ βαθύνους καὶ ὑψιπέτης θεολόγος νοῦς, εἶναι γνωστὸν ποίους καὶ πόσους ἀγῶνας ἀνέλαβε, προκειμένου νὰ διαφυλάξη ἀπερίτμητον τὴν ἐν Χριστῷ ἀποκάλυψιν, νὰ ἀπομακρύνη καὶ νὰ ἀναχαιτίση τοὺς οἱουσδήποτε ψευδαδέλφους καὶ νὰ περιχαρακώση μακρὰν πάσης πλάνης καὶ νοθείας τὸν θησαυρὸν τῆς Πίστεως. Εἶναι τόσον χαρακτηριστικὲς οἱ θεολογικὲς διατυπώσεις του· «ἀλλ᾿ ἡμῖν εἷς Θεὸς ὁ Πατήρ, ἐξ οὗ τὰ πάντα καὶ ἡμεῖς εἰς αὐτόν, καὶ εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, δι᾿ οὗ τὰ πάντα καὶ ἡμεῖς δι᾿ αὐτοῦ» Α´Κορ.η´6. Στρέφει δὲ πρὸς αὐτοὺς τὸν λόγον ἕνας ἐκλεκτὸς βυζαντινὸς ῥήτωρ, ὁ Νικήτας-Δαβίδ, καὶ λέγει σχετικῶς: «Χαίρετε, τῆς πατρικῆς θεαρχίας διαπρύσιοι κήρυκες· τῆς τοῦ Υἱοῦ θεουργίας ἱεροφάντορες θειότατοι· τῆς ζωαρχίας τοῦ Πνεύματος ὄργανα ζῶντα καὶ πολυαρμόνια».

2: Τὸ δεύτερον στοιχεῖον τῆς ζώσης πίστεως καὶ θεοτερποῦς εὐσεβείας, τὸ ὁποῖον συστοιχεῖ ἀντιφωνικῶς μὲ τὸ πρῶτον, εἶναι ἡ διαρκὴς αἴσθησις τῆς ἀνθρωπίνης ἀδυναμίας, ἡ ἀδιακόπη ἐνδοσκόπησις, αὐτογνωσία καὶ πόθος καθάρσεως τῆς ψυχῆς τοῦ χριστιανοῦ. «Πρὸς ταῦτα τίς ἱκανός»; Β´Κορ.β´16  εἶχεν ἀναφωνήσει κάποτε μὲ συνοχὴν ψυχῆς καὶ κατανυκτικὴν συντριβὴν ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ὅσον ὁ ἄνθρωπος στρέφεται μὲ εὐλάβειαν καὶ δέος πρὸς τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ, τόσον αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκην νὰ καθάρη τὸν ἑαυτόν του καὶ νὰ ἑτοιμάση τὴν ψυχήν του κατὰ τὸ Ἀποστολικὸν λόγιον «σκεῦος εἰς τιμήν, ἡγιασμένον καὶ εὔχρηστον» καὶ δεκτὸν Β´Τιμ.β´21 ἐνώπιον τοῦ Δεσπότου. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἕως γήρατος ἐπανελάμβανε μὲ πόνον ὅτι «ἐδίωξε τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ» Α´Κορ.ιε´9  καὶ διὰ τοῦτο αἰσθάνεται ὡς «ὁ ἔσχατος τῶν Ἀποστόλων» καὶ ἄλλοτε διεβεβαίωνεν ὡς ζηλωτὴς ἀγωνιστὴς τῆς ἁγιότητος ὅτι «οὐδὲν ἐμαυτῷ σύνοιδα», ἀλλ᾿ ἔσπευδε νὰ συμπληρώση· «ἀλλ᾿ οὐκ ἐν τούτῳ δεδικαίωμαι». Α´Κορ.δ´4  Καὶ ὁ Ἀπόστολος Πέτρος οὐδέποτε ἐλησμόνησε τήν, ἐξ ἀνθρωπίνης ἀδυναμίας καὶ συναρπαγῆς, πτῶσιν του καὶ μὲ συγκινητικὴν σεμνότητα ἀπαντοῦσε πρὸς τὸν Ἀναστάντα· «Κύριε, Σὺ πάντα οἶ-δας, Σὺ γινώσκεις» τὴν καρδίαν μου. Δὲν στηρίζομαι πλέον στὸν ἑαυτόν μου, ἀλλ᾿ εἰς Σὲ ἐναποθέτω τὴν «γνῶσιν σου ἐξ ἐμοῦ» Ἰω.κα´17  Ψαλμ.ρλη´6  Εἰς δὲ τὸ μαρτυρικὸν τέλος του κατὰ τὸν διωγμὸν τοῦ Νέρωνος στὴν Ῥώμην, ἱκέτευσε τοὺς δημίους του, νὰ τὸν σταυρώσουν ἀνάστροφα, διότι δὲν ἠσθάνετο ἄξιος τοῦ Κυρίου του. Συνεβούλευε δὲ τοὺς χριστιανοὺς καὶ προέτρεπεν εἰς αὐτὴν τὴν ἐσωτερικὴν ἐργασίαν: «ἀναζωσαμένοι τὰς ὀσφύας τῆς διανοίας ὑμῶν ὡς τέκνα ὑπακοῆς μὴ συσχη-ματιζόμενοι ταῖς πρότερον ἐν τῇ ἀγνοίᾳ ὑμῶν ἐπιθυμίαις» Α´Πέτρ.α´13-14 «ἀποθέμενοι πᾶσαν κακίαν καὶ πάντα δόλον καὶ ὑποκρίσεις καὶ φθόνους καὶ πάσας καταλαλιάς».. Α´Πέτρ. β´1

3: Τρίτον στοιχεῖον τῆς ἐν πνεύματι ζωῆς εἶναι τὸ νὰ πορεύεται ὁ πιστὸς ἐν πόθῳ θείων βιωμάτων κοινωνίας, μετὰ τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου Ἰησοῦ, καὶ μεθέξεως ἐν συνέσει καὶ φόβῳ Κυρίου, θείων καὶ ἱερῶν ἐξάρσεων, θείων χαρίτων, θείων μυσταγωγήσεων, θείων καὶ ξένων καὶ ἀποῤῥήτων ἐμπειριῶν. Γνώμων αὐτῆς τῆς πορείας, τὴν ὁποίαν διέγραψαν ὑψιπετῶς οἱ Ἅγιοι Πρωτοκορυφαῖοι, ἀποτελεῖ ὁ λόγος· «ἡμεῖς δὲ πάντες ἀνακεκαλυμμένῳ προσώπῳ τὴν δόξαν Κυρίου κατοπτριζόμενοι τὴν αὐτὴν εἰκόνα μεταμορφούμεθα ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν, καθάπερ ἀπὸ Κυρίου Πνεύματος». Β´Κορ.γ´18  Ὁ πόθος δὲ αὐτὸς τῶν ἐξαιρέτως ἡγιασμένων ψυχῶν τῶν Πρωτοκορυφαίων εὕρηκεν, ὅπως γνωρίζουμε, ἀνταπόκρισιν ἐλέους καὶ ἐκ-πλήρωσιν, ὥστε ὁ μὲν Ἀπόστολος Παῦλος νὰ διαβεβαιώνη ὅτι «ἡρπάγη εἰς τὸν Παράδεισον», Β´Κορ.ιβ´4 ὁ δὲ Ἀπόστολος Πέτρος ἀντίστοιχα βιώματα νὰ ἐκφράζη, ὁμιλῶν διὰ τὴν Θαβώρειον δόξαν καὶ ἐκπληκτικὴν ἐμπειρίαν του λέγων· «ἐπόπται ἐγενήθημεν τῆς ἐκείνου μεγαλειότητος» ὅτε ἐγένετο ἡ ἔκτυπος ἀποκάλυψις «τῆς μεγαλοπρεποῦς δόξης» Β´Πέτρ.α´17 καὶ προσθέτει τὸ ὑποβλητικόν· εἰς μυστήρια καὶ μεγαλεῖα, εἰς τὰ ὁποῖα «ἐπιθυμοῦσι» καὶ αὐτοὶ οἱ «Ἄγγελοι παρακύψαι». Α´Πέτρ.α´12  «Οὐ γὰρ σεσοφισμένοις μύθοις ἐγνωρίσαμεν τὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ δύναμιν καὶ παρουσίαν, ἀλλ᾿ ἐπόπται γενηθέντες τῆς ἐκείνου μεγαλειότητος», Β´Πέτρ.α´16 ἐπαναλαμβάνει ἐμφαντικὰ καὶ πάλιν.

4: Τέλος, στοιχεῖον ἀπαραίτητον, ποὺ ἐπιστέφει καὶ ὁλοκληρώνει τὴν πνευματικὴν πορείαν τοῦ πιστοῦ, εἶναι ἡ ὁμόνοια καὶ ἡ συμψυχία μὲ τοὺς ἐν πνεύματι ἀδελφοὺς αὐτοῦ. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀμέσως μετὰ τὴν παρὰ Χριστοῦ κλῆσιν του ἔξωθεν τῆς Δαμασκοῦ καὶ τὴν ἐν συνεχείᾳ περισυλλογήν του «εἰς Ἀραβίαν», σπεύδει εἰς τὰ Ἱεροσόλυμα «ἱστορῆσαι Πέτρον», Γαλ.α´18 γιὰ νὰ συναντήση μὲ ἐνδιαφέρον καὶ τιμὴν τὸν Ἀπόστολον Πέτρον, ἀργότερα δὲ ἐζήτησεν ἀπὸ τοὺς «δοκοῦντας στύλους εἶναι» τῆς Ἐκκλησίας Πέτρον, Ἰωάννην καὶ Ἰάκωβον τὸν Ἀδελφόθεον τὴν ἐπικύρωσιν τῆς δράσεώς του. Γαλ.β´9  Ὁ δὲ Ἀπόστολος Πέτρος γράφει μὲ ἰδιαιτέραν φιλαδελφίαν στὴν ἐπιστολήν του γιὰ τὸν Ἀπόστολον Παῦλον· «ὡς ὁ ἀγαπητὸς ἀδελφὸς ἡμῶν Παῦλος κατὰ τὴν αὐτῷ δοθεῖσαν σοφίαν ἔγραψε».  Β´Πέτρ.γ´15  Εἶναι δὲ χαρακτηριστικὴ ἡ ἀπεικόνισις στὴν Βυζαντινὴν ἁγιογραφίαν τῶν δύο Ἀποστόλων, ἄλλοτε μὲν νὰ κρατοῦν ἀπὸ κοινοῦ εἰς τὸ ἐνδιάμεσόν των τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ, ἄλλοτε δὲ νὰ ἐναγκαλίζονται ἀλλήλους καὶ νὰ ἀνταλλάσσουν τὸν ἀσπασμὸν τῆς εἰρήνης.    «Τὸ δὲ τέλος πάντες ὁμόφρονες, συμπαθεῖς, φιλάδελφοι, εὔσπλαγχνοι, φιλόφρονες», Α´Πέτρ.γ´8 συμπεραίνει καὶ προτρέπει καὶ ἐπισφραγίζει ὁ Ἀπόστολος Πέτρος. Ὁ δὲ προμνησθεὶς ῥήτωρ Νικήτας-Δαβὶδ θὰ συμπληρώση: «ἀλλήλων ἐν συμπνοίᾳ γενέσθαι, γνώμης καὶ πίστεως ὁμοφροσύνῃ, γλώσσης συμφωνίᾳ, μονοειδεῖ καὶ ἐναρμονίῳ, ὥσπερ ἐξ εὐρύθμων ὀργάνων τὸν τῆς δοξολογίας ἀνακροῦσαι φθόγγον».

«Ἑορτὴ χαρμόσυνος, ἐπέλαμψε τοῖς πέρασι σήμερον, ἡ πάνσεπτος μνήμη τῶν σοφωτάτων Ἀποστόλων».

Καὶ μέσα εἰς τὴν χαρμοσύνην τῆς ἡμέρας, μέσα εἰς τοὺς γλυκύφθογγους βυζαντινοὺς ὕμνους καὶ τὴν ψυχικὴν ἀγαλλίασιν καὶ τὴν καρδιακὴν χαρμονήν, ἂς ἐπιβεβαιώσουμε ἀδερφοί μου μὲ ὡριμότητα καὶ ἐπίγνωσιν τὴν πνευματικήν μας πορείαν καὶ τὴν μοναχικὴν ἰδιαιτέρως κλῆσιν καὶ ἀποστολήν μας. Πολλῷ μᾶλλον οἱ πανηγυρίζοντες ἀδερφοὶ τῆς Μονῆς Καρακάλλου, τοὺς ὁποίους ἡ Θεία Πρόνοια ἀνέθεσεν εἰς τὴν σκέπην καὶ εὐλογίαν τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων. Ἐπωμίζονται δὲ παράδοσιν τόσων ἡγιασμένων ἀγωνιστῶν τοῦ πνεύματος, ποὺ ἐγκαταβίωσαν ἐδῶ καὶ εὐηρέστησαν τῷ Κυρίῳ, ὅπως ὁ Ἅγιος Διονύσιος τοῦ Ὀλύμπου, ὁ Ὅσιος Γερβάσιος ἐκ Γοματίου, ὁ διὰ Χριστὸν Σάλος, καὶ ὁ Νεομάρτυς Γεδεών, ἀλλὰ καὶ τῶν τελευταίων ἐτῶν Γέροντες ἡγιασμένοι καὶ περιώνυμοι, ὅπως ὁ Ἡγούμενος Κοδράτος (+1940), ὁ ἐκ Γορτυνίας Ματθαῖος (+1985), ὁ ἐξ Ἁλμυροῦ Ἰάκωβος (+1996), ὁ Ἡρωδίων, ὁ μετέπειτα Καψαλιώτης (+1990), ὁ Βαρνάβας ὁ Κύπριος, ὁ μετέπειτα Σταυροβουνιώτης (+1948) καὶ ὁ Ἰωσὴφ ὁ Κύπριος (+1992), ὁ ὁποῖος ἀξιώθηκε μάλιστα κατὰ μίαν πανήγυριν τῆς Μονῆς νὰ ἰδῆ καὶ νὰ συνομιλήση αἰσθητῶς μὲ τὸν Ἀπόστολον Παῦλον. Ἐπωμίζονται δὲ ὡσαύτως καὶ τὸ καλὸν ὄνομα μιᾶς εὐλογημένης πνευματικῆς συνοδείας τῆς σήμερον, μὲ προσφάτως καλῶς μαρτυρηθέντας ἀδελφοὺς ὡς ὁ ἐκ Μαγνησίας Μάρκελλος (+2006) καὶ ὁ ἐξ Ἀμερικῆς προσήλυτος παπα-Βαρνάβας (+2009).

Ὄχι τυπικότης στὴν πνευματικὴν ζωήν! Ὄχι συμβατικότης καὶ πλαδαρότης, καὶ συνήθεια ἀποκτείνουσα τὸ πνεῦμα. Μακρὰν ἀπὸ ἐμᾶς κάθε φαινόμενον ψυχικῆς ἀρτηριοσκληρώσεως. Ζοῦμε μέσα εἰς ἀτμόσφαιραν θείας παρουσίας, μέσα εἰς θαύματα, μέσα εἰς ἱερὰ λείψανα καὶ ἱερὰ κειμήλια, ἀνάμεσα σὲ τόσον ἐκφραστικὲς ἁγιογραφίες, ἀνάμεσα σὲ Ἁγίους καὶ Ἀγγέλους, μέσα σὲ θεῖες ἑορτές, μέσα σὲ καθημερινὲς ἱερὲς Ἀκολουθίες καὶ Ἅγια Μυστήρια, μὲ συνύπαρξιν ὁμοψύχων πνευματικῶν ἀδελφῶν, κάτω ἀπὸ τὴν σκέπην τοῦ μεμαρτυρημένου συνετοῦ καὶ πεπειραμένου καὶ σεμνοῦ ἐκ Θεοκτίστου Θεοφωτίστου Γέροντος, τοῦ πνευματικοῦ πατρός σας Φιλοθέου.

Ἀποστολή μας εἶναι νὰ περικρατήσουμε ἐν συνειδήσει καὶ ἐν ἐπιγνώσει τὴν Ὀρθόδοξον πίστιν καὶ Ἀποστολικὴν παράδοσιν, νὰ καλλιεργοῦμε διαρκῶς τὴν ψυχήν μας εἰς αὐτογνωσίαν καὶ μετάνοιαν καὶ κάθαρσιν, νὰ ἐπιζητοῦμεν «τὸ πρόσωπον τοῦ Κυρίου» διηνεκῶς, Ψαλμ.κστ´8 βιώνοντας κατανυκτικῶς τὴν κάθε λειτουργικὴν ἡμέραν, τὸν κάθε Ἅγιον, τὸ κάθε ἱερὸν Λείψανον καὶ ὁμονοοῦντες ἐν «ἀφελότητι» καὶ ἀδολότητι τῆς καρδίας ἡμῶν, Πράξ.β´46 εὐαρεστοῦντες ἐνώπιον τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ εὑρίσκοντες τὸ ποθητὸν Ἔλεος καὶ ζωὴν τὴν ἄληκτον καὶ αἰώνιον. Ἀμήν.