10 Οκτωβρίου
2016
Κύριε Διευθυντά,
Εξ αφορμής της Ημέρας Ευεργετών του Έθνους
καθ’ ήν ετελέσθη Επιμνημόσυνος Δέησις εις τόν Μητροπολιτικόν Ναόν Αθηνών, αλλά
και δηλώσεων τινών αι οποίαι κατηγορούν την εκκλησία ως απούσα εις δυσχειμέρους
καιρούς διά το Έθνος ως Ηγούμενος της ιστορικής και παλαιφάτου Ιεράς Μονής
Ασωμάτων - Πετράκη διά της εγκρίτου
εφημερίδος σας θα ήθελα να γνωστοποιήσω τα κάτωθι:
Από την εθνική και κοινωνική προσφορά
της Μονής στα προεπαναστατικά χρόνια επισημαίνουμε τα ακόλουθα ενδεικτικά
στοιχεία: α) Η οικογένεια Πετράκη διατήρησε την παράδοση της δωρεάν παροχής
ιατρικών υπηρεσιών στους Αθηναίους. β) Στα 1795 ο ηγούμενος Διονύσιος Πετράκης
επικεφαλής Αθηναίων προΰχοντων μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και πέτυχε την ανάκληση
του τυραννικού διοικητή των Αθηνών Χατζή Αλή Χασεκή. γ) Την ίδια εποχή
λειτουργούσε στο Μοναστήρι σχολείο στοιχειώδους μορφώσεως. Στο διάστημα 1806 –
1821 το Μοναστήρι συντηρούσε την Σχολή Ντέκα που λειτουργούσε από το 1750 στην
Αθήνα∙ συγκεκριμένα, πλήρωνε 500 γρόσια ετησίως στον τότε διδάσκοντα Ιωάννη
Μπενιζέλο και όλα τα αναγκαία για την συντήρηση των δώδεκα πτωχών Αθηναίων
σπουδαστών της. Στα 1812 μαζί με τους ηγουμένους Πεντέλης και Καισαριανής ο
Διονύσιος Πετράκης ίδρυσε ένα είδος επιστημονικής σχολής για τους νέους των
Αθηνών. δ) Ο ίδιος Ηγούμενος ήταν μέλος της Φιλομούσου Εταιρείας, η οποία
προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες κατά τη διάρκεια της Εθνεγερσίας, όπως και το
ίδιο το Μοναστήρι. ε) Όπως αναφέρει ο Δ. Καμπούρογλου και πάλι στον Α΄ τόμο των
«Μνημείων…», μαζί με τον Ηγούμενο της Πεντέλης και τους προκρίτους της Αθήνας ο
Διονύσιος Πετράκης συνέβαλε ώστε να καθησυχάσουν με τέχνασμα τους Τούρκους, αμέσως μόλις ξέσπασε η
Εθνεγερσία. Έτσι δόθηκε η ευκαιρία να οργανωθή καλύτερα η απελευθέρωση της Αθήνας.
Το Μοναστήρι όμως πλήρωσε πολύ βαρύ τίμημα∙ οι Τούρκοι το λεηλάτησαν και
έσφαξαν τους μοναχούς που δεν κατόρθωσαν να διαφύγουν.
Μετά την απελευθέρωση, το Μοναστήρι
υποβλήθηκε σε τεράστιες θυσίες προς όφελος του εθνικού και του κοινωνικού συνόλου.
Επί εικοσιτέσσερα χρόνια (1834 -1858)
ήταν πυριτιδαποθήκη του κράτους και για την διαφύλαξη της στα περισσότερα
κελλιά έμεναν στρατιώτες. Επίσης για μια δωδεκαετία (1834 -1846) ήταν
στρατιωτικό νοσοκομείο. Οι Πατέρες της Μονής αναγκάζονταν να μένουν στα μετόχια
ή να νοικιάζουν σπίτια στην πόλη, μέ τη διαρκή απειλή της οριστικής εκκενώσεως
του Μοναστηριού, παρόλο που είχε κριθή ως διατηρητέο. Στα 1913 -1916 το
Μοναστήρι κατά το μεγαλύτερο μέρος (στην αρχή, ακόμη και ο Ναός) καταλήφθηκε με
επίταξη από τους επιστρατευθέντες, εξαιτίας των Βαλκανικών Πολέμων.
Περίπου για μια τριετία (1922 – 1925)
στα ¾ του συνολικού αριθμού των κελλίων φιλοξενούνταν προσφυγικές οικογένειες.
Τον Ιούλιο του 1925 το Μοναστήρι με δικά του έξοδα αγόρασε είκοσι διαμερίσματα
για τις ισάριθμες προσφυγικές οικογένειες, που έφυγαν από τα κελλιά και
εγκαταστάθηκαν στο συνοικισμό Ν. Ιωνίας.
Αμέσως μετά, με διαταγή της
Αρχιεπισκοπής, στη θέση των προσφύγων φιλοξενήθηκαν άποροι φοιτητές της
Θεολογίας, προς τους οποίους το Μοναστήρι χορηγούσε ειδικό βοήθημα. Το έτος
1927 το Ηγουμενοσυμβούλιο ζήτησε να αναλάβει με δικά του έξοδα την ανέγερση
φοιτητικού οικοτροφείου με τους απαραίτητους χώρους για τη μεταστέγαση των
φοιτητών της Θεολογίας.
Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής
Κατοχής ο Ηγούμενος της Μονής ήταν Πρόεδρος της Λαικής Επιτροπής Κολωνακίου και
χορηγούσε σε 450 άπορα παιδιά πλούσιο γεύμα κάθε Κυριακή. Επίσης η Μονή ασκούσε
φαρμακευτική περίθαλψη των απόρων. Το 1944 στο Οικοτροφείο εγκαταστάθηκε με
επίταξη το Στρατιωτικό Νοσοκομείο.
Στα παραπάνω πρέπει να συμπληρώσουμε
ότι το Μοναστήρι παραχώρησε κι άλλες εκτάσεις για τον στρατωνισμό μονάδων του
ελληνικού στρατού, όπως 20 στρεμμάτων στον χώρο που καταλαμβάνουν σήμερα η
Εθνική Πινακοθήκη και το Χίλτον, και άλλων 206 στρεμμάτων ανατολικά της Μονής
για στρατιωτικά παραπήγματα. Πολλές άλλες εκτάσεις καταπατήθηκαν. Έτσι σήμερα
δεν διαθέτει κτηματική περιουσία.
Η προσφορά της Μονής δεν περιορίσθηκε
μόνο στα προηγούμενα. Με συνεχείς κτηματικές και χρηματικές δωρεές, για
δημιουργία νοσοκομείων, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων κ.λπ., αναδείχθηκε αυτοδικαίως
ως ο μεγαλύτερος κοινωνικός ευεργέτης των Αθηνών. Συγκεκριμένα, από την
περιουσία που με αγορές και κόπους δημιούργησε, όπως επισημάναμε, δώρησε:
1)
Το 1842 και το 1856 συνολικά 8.816τ.
μέτρα για την ίδρυση της Ριζαρείου Σχολής.
2)
Το 1853 για την ίδρυση Ι. Ναού στο
Κορωπί 2.280τ.μ.
3)
Το 1853 για το Κοιμητήριο Κηφισιάς 2
στρέμματα.
4)
Το 1853 για ανέγερση λουτρών στα
στρατιωτικά παραπήγματα (σημ. ΝΙΜΙΤΣ) 1.600 τ.μ.
5)
Το 1858 για την μεταφορά της πυριτιδαποθήκης
του δημοσίου 15 στρεμ. Στο λόφο Αγίας Φωτεινής Ιλισσού.
6)
Το 1859 για την ίδρυση της Ακαδημίας
Αθηνών 5.871τ.μ.
7)
Το 1860 για το Αιγινήτειο 8.125 τ.μ.
8)
Το 1862 στο Υπ. Εσωτερικών για τις
Ολυμπιακές Εκθέσεις από το Β΄ Γυμναστήριο μέχρι τη Ριζάρειο.
9)
Το 1867 για την ανέγερση Πολυτεχνείου
2.850 τ.μ.
10)
Το 1871 στην Εταιρεία «Σκοποβολή»
41.760 τ.μ.
11)
Το 1871 για δημοτικό σχολείο στο
Μαρούσι 1 στρέμμα.
12)
Το 1873 στην Ελεήμονα Εταιρεία για
ίδρυση Πτωχοκομείου 8.640 τ.μ.
13)
Το 1875 στο Φιλολογικό Σύλλογο Βύρωνος
για ανέγερση εθνικής βιβλιοθήκης 667 τ.μ.
14)
Το 1876 στο δημόσιο για τη Μαράσλειο
Ακαδημία 10 στρεμ.
15)
Από το 1880 έως το 1890 πέντε δωρεές
συνολικά 18.345 τ.μ. για την ίδρυση του Θεραπευτηρίου «Ευαγγελισμός».
16)
Το 1881 δωρεά οικοπέδου για τη
δημιουργία γυμναστηρίου στο Μαρούσι.
17)
Το 1881 δωρεά οικοπέδου για την ανέγερση
δημοτικού σχολείου στο Μενίδι.
18)
Το 1884 για το Αρεταίειο 13.635 τ.μ.
19)
Το 1884 για την ίδρυση Αγγλικής
Αρχαιολογικής Σχολής 6.145 τ.μ.
20)
Το 1884 για τη δημιουργία της
Γερμανείου Ιερατικής Σχολής 60 στρέμματα στο Γουδί. Ο χώρος όμως χρησιμοποιήθηκε
τελικά για τη Σχολή Χωροφυλακής. Με την αποζημίωση ανεγέρθηκε το 1936 το
Γερμανείο θεολογικό Οικοτροφείο.
21)
Το 1896 για το Νοσοκομείο Παίδων 55
στρέμματα.
22)
Το 1896 για τη διαμόρφωση της Πλατείας
Κεφαλαρίου Κηφισιάς 9.645 τ.μ.
23)
Το 1902 ανέγερση Δημοτικού Σχολείου
Βάρης σε οικόπεδο και με έξοδα της Μονής.
24)
Το 1903 για το Νοσοκομείο Συγγρού
11.354 τ.μ.
25)
Το 1905 για την ίδρυση του Λαϊκού
Νοσοκομείου 25.745 τ.μ.
26)
Το 1915 για το Θεραπευτήριο « Η
Σωτηρία»215,5 στρέμματα.
27)
Το 1917 στο Δ. Σ. του «Ευαγγελισμού»
για την ίδρυση Σανατορίου στην Πάρνηθα 2.000 στρέμματα. Ο «Ευαγγελισμός»
πούλησε αργότερα ένα τμήμα της τεράστιας αυτής εκτάσεως για την ανέγερση του
σημερινού ξενοδοχείου «Ξενία».
28)
Το 1917 δωρεά οικοπέδου για το
Ασκληπιείο Βουλάς.
29)
Το 1922 για την ίδρυση της Γενναδείου
Βιβλιοθήκης 5.625 τ.μ.
30)
Το 1923 παραχώρηση των δασυλλίων
Παγκρατίου και Συγγρού στη Φιλοδασική Ένωση.
31)
Το 1924 για την ίδρυση του
Εκκλησιαστικού Ορφανοτροφείου Βουλιαγμένης 90 στρέμματα.
32)
Για την ίδρυση του Π.Ι.Κ.Π.Α. δωρεά
στη χερσόνησο της Βούλας.
33)
Το 1936 οικόπεδο ανατολικά της Μονής
για το θεολογικό Οικοτροφείο.
